Transport śródlądowy w
XX wieku nie odegrał w Polsce jakiejś szczególnie znaczącej roli. Jednak w
latach 60-siątych i 70-siątych i na początku lat 80-siątych XX wieku z jakichś
powodów zwodowano w stoczniach wrocławskich,
płockiej i tczewskiej olbrzymią flotę śródlądową. Za państwowe pieniądze
zbudowano około tysiąca towarowych jednostek pływających. Były to przede
wszystkim barki motorowe, pchacze różnego typu i bezzałogowe barki pchane.
Samych barek motorowych
tylko w Żegludze Bydgoskiej pływało sto kilka, a znacznie więcej przewinęło się
przez żeglugi odrzańskie. Najpopularniejszych w Polsce pchaczy „BIZON” pływało
w Żegludze Bydgoskiej 30 ale na Odrze pływało ich więcej niż 150.
Poza tym było jeszcze
wiele pchaczy innych typów, holowniki, statki pasażerskie, jednostki specjalne
.... Dzisiaj ogromna większość tych jednostek, można nawet powiedzieć, że
prawie wszystkie są już pocięte na złom lub oczekują na pocięcie lub zostały
sprzedane po cenie złomu. Tak to już jest, że każda jednostka pływająca, żeby
zostać dopuszczona do wożenia towarów musi posiadać świadectwo pływalności –
klasę – nadawane przez Polski Rejestr Statków (PRS). Odnawiane jest ono
okresowo co 5 lat. W celu uzyskania takiego świadectwa trzeba przeprowadzić
szereg remontów, których koszt wynosi często kilkaset tysięcy złotych. Nie jest
to jakimś wielkim problemem jeżeli barka pływa i zarabia, ale ..., nikt nie
robi kosztownego remontu jeżeli jednostka ma stać i rdzewieć. W Polsce pływać
właściwie nie ma po czym, istnieją jeszcze niewielkie przedsiębiorstwa, zajmujące się transportem
śródlądowym. Ich barki pływają jednak tam gdzie są drogi śródlądowe, czyli na zachód
od Polski, ale nie jest to proste. Ze względu na silną konkurencję niemieckich
przewoźników nie jest możliwe, żeby polska barka wypłynęła z kraju pusta po
ładunek na zachodzie. Polska barka może wjechać do Niemiec tylko z ładunkiem.
Polskie drogi
śródlądowe nie istnieją głównie dlatego, że są nie dofinansowane, nasz rząd nie
przeznacza na nie nawet malutkiego ułamka sumy, którą wydaje na budowanie dróg
krajowych i autostrad. Jednak to nie tylko kwestia pieniędzy przed rozpoczęciem
przewozów śródlądowych muszą zostać podjęte inne działania zmierzające do
ograniczenia ruchu na drogach kołowych, np. poprzez zwiększanie opłat za
transport ciężarówkami, zakaz wjazdu TIR-ów do miast, itp.. Jeżeli
przewiezienie ładunku 30 ciężarówkami po 20 ton będzie tańsze niż przewiezienie
go jedną 600 tonową barką to nie pomoże nam nawet idealny stan dróg wodnych. Do
marketów w Szczecinie i okolicach można przecież dowozić wiele towarów barkami
już teraz, ale czy ktoś to robi? Nie opłaca się nikomu, bo w polskich miastach
TIR-y mogą jeździć tam gdzie chcą.
Przy modernizacji dróg śródlądowych można przecież rozłożyć wszystko na małe etapy, można pozyskiwać dotacje z unijnego funduszu na modernizację infrastruktury i funduszu wspierania ekologii (jeszcze można), po małym kawałku realizować projekt, ale ten projekt musi być. Bez jednej wspólnej wizji nie ruszymy z miejsca. Trzeba szybko zmienić istniejący system nadzoru nad drogami wodnymi, bo widać, że jest zły. Następnie stworzyć jeden spójny program odbudowy i podporządkować mu wszystkie późniejsze działania. Jasnym się wydaje, że na początku planu odbudowy musi być dolna Odra do Warty, a później równolegle w dwóch kierunkach: środkowa i górna Odra oraz Warta do Poznania i Noteci, itd. Tylko kto to zrobi? Kadencyjni politycy???
Mały przykład: rewitalizując lub raczej odbudowując połączenie wodne Odra - Wisła trzeba zacząć od prac na dolnej Odrze, bo co komu przyjdzie z połączenia jeżeli nie będą mogły na nie wpłynąć barki od zachodu. Prace na Odrze muszą być realizowane wspólnym wysiłkiem wszystkich Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej, województw i samorządów północnej Polski. Nie chodzi tylko o pieniądze, ale także promocję, uświadamianie, itp. W naszym kraju i przy dzisiejszym upolitycznieniu i kadencyjności władz jest to chyba niemożliwe. Jak wytłumaczyć władzom województwa pomorskiego, warmińsko - mazurskiego i kujawsko - pomorskiego, że zanim osiągną korzyści z drogi wodnej Odra - Wisła muszą łożyć środki w promocję regulacji dolnej Odry? Wie ktoś?
